Một công cụ hữu hiệu mà bất cứ ai đã từng nghiên cứu khoa học, hoặc làm luận văn đều biết đến, đó chính là phần mềm SPSS. Tuy phổ biến là vậy, nhưng không phải ai cũng hiểu và biết cách dùng phần mềm ưu việt này. Do đó, trong bài viết dưới đây, hãy cùng Tri Thức Cộng Đồng tìm hiểu cách xử lý số liệu SPSS 20 đơn giản – nhanh chóng và vô cùng dễ hiểu thông qua 5 bước sau.

Đang xem: Xử lý số liệu thống kê bằng spss

1. Mở ứng dụng SPSS: làm quen các cửa sổ

Ứng dụng SPSS cung cấp cho người dùng một hệ thống quản lý dữ liệu và phân tích thống kê đa dạng, tiện lợi. Trong phần mềm bao gồm 4 cửa sổ lệnh sau:

Data editor (Cửa sổ hiệu chỉnh dữ liệu): Bao gồm các bảng tính (worksheet) để đưa dữ liệu vào, hiệu chỉnh và thể hiện.Viewer (Cửa sổ xem): Giúp người dùng dễ dàng điều chỉnh, thay đổi trật tự và di chuyển kết quả, bảng biểu hiển thị.Database access (Truy cập dữ liệu): Bằng cách dùng trình chỉ dẫn Database Wizard thay vì bộ truy vấn SQL phức tạp, người dùng thuận tiện hơn khi truy cập dữ liệu.Data Transformation (Biến đổi dữ liệu): Giúp bạn tùy chỉnh để chuẩn bị sẵn sàng dữ liệu cho bước phân tích tiếp theo.

Hộp thoại Open Data

Sau khi file Excel xuất hiện, nhấn đúp chuột vào file, phần mềm sẽ hiển thị bảng thông báo. Tùy theo mục đích và nhu cầu sử dụng dữ liệu của bản thân, bạn hãy chọn tick vào ô Read variable names from the first row of data cũng như tại ô Worksheet và Range. 

Cụ thể để xem hướng dẫn chi tiết cách nhập liệu từ Excel vào SPSS, mời Quý Anh/chị tham khảo bài viết Cách nhập số liệu SPSS để có được thông tin đầy đủ và toàn diện nhất.

4. Đưa ra các lệnh SPSS cụ thể:

Sử dụng phần mềm SPSS, người dùng có thể tiến hành một loạt các nghiên cứu một cách nhanh chóng và hiệu quả. Dưới đây sẽ là một vài hướng dẫn và tổng quan ví dụ về một số lệnh phổ biến cần xử lý trong SPSS.

Phân tích mô tả: tỉ lệ, trung bình, độ lệch chuẩn

Để phân tích thống kê mô tả trong phần mềm SPSS 20, bạn truy cập Analyze → Descriptive Statistics → Descriptives. Tiếp theo, hãy di chuyển những biến bạn muốn phân tích mô tả sang cột bên phải và nhấn nút OK. Kết quả sẽ trả về những giá trị như độ lệch chuẩn, giá trị trung bình, giá trị Min – giá trị Max.

So sánh trung bình: t-test

Để sử dụng tính năng, bạn hãy làm theo trình tự Analyze → Compare Means → Independent-Samples T-test. Đây là một loại kiểm định nhằm so sánh giá trị của độ lệch chuẩn mẫu với trung bình số liệu. 

Mở kiểm định T-test

Sau khi thao tác xong bước trên, sẽ có một bảng thoại hiện ra, lúc này hãy kéo những biến độc lập vào hàng Test Variables và những biến phụ thuộc vào bảng ở mức xích cuối, hơn là nói khô khan như này.

So sánh tỷ lệ: chi-bình phương

Chi bình phương giúp ta kiểm định tình trạng có mối quan hệ giữa 2 biến nghiên cứu được chọn hay không. Để tiến hành kiểm định, vào Analyze → Descriptive Statistics → Crosstabs.

Tiếp đó, hộp thoại Crosstabs sẽ xuất hiện. Chọn hai biến muốn kiểm định ra hai ô Row(s)/ Column(s) và thiết lập các cài đặt tuỳ chỉnh. Kết thúc công đoạn, nhấn OK để nhận kết quả.

Phân tích tương quan: Pearson và Spearman

Cả hai loại phân tích Pearson và phân tích Spearman đều được sử dụng để kiểm tra mối quan hệ giữa 2 biến được xếp hạng hoặc một biến được xếp hạng và một biến đo lường khác.

Xem thêm: Cách Chặn Cuộc Gọi Mobifone Va Tin Nhan, Cách Chặn Cuộc Gọi Mobifone Rất Đơn Giản

Nếu như tương quan Pearson chỉ kết luận được mối quan hệ tuyến tính giữa 2 biến cần đo lường, thì tương quan Spearman được dùng để chỉ ra tương quan thuận chiều hay ngược chiều (dương/ âm) giữa các đại lượng.

Để thực hiện phân tích tương quan, bạn chỉ cần làm theo 2 bước sau:

Chọn Analyze → Correlate → Bivariate
Bảng cài đặt Bivariate Correlations được hiện ra, nhập 2 biến cần phân tích vào ô Variables, tùy theo mục đích bạn chọn Pearson hoặc Spearman rồi nhấn OK để nhận kết quả.

Hồi qui logistic và chỉ số OR

Hồi quy logistic là một mô hình khá phổ biến trong SPSS để ước lượng xác suất xảy ra của một sự kiện. 

Để tiến hành thuật toán hồi quy Logistic và chỉ số OR, bạn làm theo các bước sau:

Trên phần mềm SPSS, chọn Analyze → Regression → Binary Logistic
Kéo thả các biến phụ thuộc Y vào mục Dependent, các biến độc lập còn lại đưa vào mục Covariates. Chọn các tùy chỉnh cần thiết trong mục Options, sau đó nhấn OK để kết thúc.

Đó là những lệnh phân tích phổ biến nhất trong SPSS 20. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình xử lý và chạy phân tích có thể gặp nhiều sai lỗi và phải chỉnh sửa rất nhiều để cho ra một kết quả đẹp như ý. 

Để đơn giản hóa các thao tác và tiết kiệm thời gian trong công đoạn xử lý các dữ liệu, các bạn hãy tham khảo dịch vụ xử lý số liệu SPSS của Tri Thức Cộng Đồng nhanh gọn – tiện lợi và tiết kiệm.

5. Lấy kết quả và báo cáo

Sau khi chạy xong câu lệnh xử lý số liệu SPSS, phần mềm sẽ tự động khởi chạy và cho ra kết quả output cần. Các kết quả output sẽ được trả ra tại một cửa sổ riêng biệt và lưu lại trong quá trình sử dụng ứng dụng.

Nhìn vào bảng kết quả, bạn có thể đọc được các số liệu để bổ trợ cho nghiên cứu của mình. Từ đó, rút ra các đặc điểm và kết luận về các đối tượng nghiên cứu. 

Ví dụ: Bảng kết quả và báo cáo về kiểm định độ tin cậy của thang đo Cronbach’s Alpha như sau:

Chú thích các khái niệm trong bảng trên:

Cronbach’s Alpha: Hệ số Cronbach’s AlphaN of Items: Số lượng biến quan sátScale Mean If Item Deleted: Trung bình thang đo nếu loại biếnScale Variance if Item Deleted: Phương sai thang đo nếu loại biếnCorrected Item-Total Correlation: Tương quan biến tổngCronbach’s Alpha If Item Deleted: Hệ số Cronbach’s Alpha nếu loại biến. 

Từ kết quả ở trên, có thể thấy hệ số tương quan của biến tổng là 0.897 ≥ 0.3 ⇒ BIến đó đạt yêu cầu. Hệ số Cronbach’s Alpha nằm trong ngưỡng 0.8 đến gần bằng 1, chứng tỏ thang đo lường rất tốt.

Ngoài ra, giá trị Cronbach’s Alpha If Item Deleted của các biến đều không lớn hơn biến tổng, do đó không cần loại biến quan sát nào.

6. Video hướng dẫn xử lý số SPSS 

Có thể thấy phần mềm SPSS 20 rất hữu dụng trong công đoạn xử lý số liệu để nghiên cứu khoa học hoặc làm luận văn tốt nghiệp. Tuy nhiên, nhiều người đánh giá rằng đây là một công cụ khá phức tạp, cần thời gian làm quen và sử dụng.

Để nhận được hướng dẫn tổng quan hơn về cách xử lý số liệu SPSS, các bạn vui lòng truy cập link sau để được xem hướng dẫn chi tiết bằng video:

Hướng dẫn xử lý số liệu SPSS bằng video

Như vậy, trong bài viết trên, Tri Thức Cộng Đồng đã hướng dẫn cách Xử lý số liệu SPSS thông qua quy trình 5 bước, cũng như chia sẻ một số gợi ý trong mỗi bước. Hy vọng đó là toàn bộ những nguồn thông tin hữu ích dành cho bạn, từ đó có thể phát triển hơn nữa khả năng sử dụng phần mềm SPSS của mình. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì trong quá trình sử dụng, hãy liên hệ với đội ngũ của Tri Thức Cộng Đồng để được hướng dẫn và hỗ trợ.

Tài liệu tham khảo: 

Nunnally, J. (1978), Psychometric Theory.

New York, McGraw-Hill Nguyên Nam Phong. (2017). Hướng dẫn sử dụng phần mềm SPSS phân tích dữ liệu.wikiHow. (2021, June 3). How to Analyse Data Using SPSS.